فورس ماژور در قراردادهای رسمی

پیش نویس:

در پست قبلی (مشاوره کسب و کار) دوستی کامنت گذاشتند که با یادآوری این مساله که سوال کننده سرمایه اش را از طریق یک وام تامین شده است که تذکر کاملا به جایی بود. باید دید آیا اصلا وامی که ایشان گرفته شرایط مناسبی دارد یا نه و آیا برای بازپرداختش به سود پول خود نیاز دارد یا نه. تذکر دوم ایشان این بود که برای خرید سهام نباید با کارگزاری مشورت کرد که من موافق نیستم. شخصا اگر بخواهم سهامی بخرم قطعا ابتدا اخبار هفته های گذشته را مرور می کنم و بعد به تحلیل های چارتیستیک و تکنیکال می پردازم و بعد با کارگزارها مشورت می کنم. اگر دید کوتاه مدت داشته باشم،‌ تحلیل های فنی برایم مهم خواهند بود، اگر دید بلندمدت داشته باشم اخبار و حس خودم از وضعیت بازار. اگر کسی این دانش و اطلاعات را نداشته باشد چه راهی غیر از مشورت با کارگزاری ها می توان پیشنهاد کرد؟

* * *

در پایان قراردادهای رسمی اعم از پیمانکاری، مضاربه، جعاله و غیره، بخشی است که شاید اغلب اوقات صرفا کپی و الصاق می شود و کسی به اهمیتش توجه نمی کند. بخش فورس ماژور یا حوادث غیر مترقبه.

در قراردادی برای برگزاری یک فستیوال که با شهرداری تهران منعقد کرده بودم، دقیقا و عملا به اهمیت این بخش پی بردم! شرکت ما جشنواره اوقات فراغت پایتخت را برگزار می کرد، و افتتاحیه یک روز بعد از انتخابات ریاست جمهوری ایران (٢٢ خرداد ٨٨) بود. نمایشگاه و جشنواره افتتاح شد در حالیکه وضعیت اجتماعی شهر به هیچ عنوان شبیه ٢-٣ روز گذشته اش نبود و غرفه داران شاکی از خلوت بودن نمایشگاه از بازدیدکننده. از دید ما که پیمانکار شهرداری بودیم، تمام تعهدات خود را انجام داده بودیم‌، ولی غرفه داران ما را می شناسند و شرایط هم به گونه ای بود که شهرداری از هر گونه نارضایتی که منجر به ناآرامی بشود، به شدت حذر می کرد. بازنده قضیه ما بودیم که درمیان فشار شهرداری (کارفرما) و غرفه داران مجبور به پرداخت و عودت وجه همه غرفه داران شدیم.

اگر در آنجا شرایط فورس ماژور تعریف و عواقب آن بر عهده کارفرما قرار می گرفت ما چندین میلیون ضرر نمی کردیم. مطالب زیر معرفی کتاب شرط فورس ماژور، ترجمه دکتر محسن محبی، منتشر شده توسط کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین المللی است.

یکی از اهداف اساسی و سازمانی اتاق بازرگانی بین المللی، " تسهیل مراودات تجاری بین المللی" است. یکی از کارسازترین و مهمترین ابزارهای تحقق و دستیابی به این هدف، تدوین و تنظیم ضوابط و مقررات متحدالشکل یا بعضی شرایط قراردادی یک سان و استاندارد است که در همه قراردادها قابل استفاده باشد؛ چراکه یکسانی و یکنواختی بستر و چارچوب های مراودات و روابط تجاری بین المللی سبب کاهش بروز اختلاف شده و در نتیجه توسعه روابط تجاری و مراودات بین المللی تسهیل می گردد.

اجرای قرارداد طرفین را متعهد می کند که شرایط و مفاد آن را رعایت نمایند . معذلک حوادث پیش بینی نشده که ربطی به طرفین ندارد میتواند بر تعهدات متقابل ایشان در برابر یکدیگر اثر نهد و حتی اجرای قرارداد را متعذر یا غیرممکن سازد . بنابراین طرفین باید هنگام تنظیم و انعقاد قرارداد ، تعهدات خود را طوری طراحی و برنامه ریزی کنند که آمادگی و پاسخ لازم برای برخورد با هرگونه پیش آمد غیرمنتظره از قبیل فورس ماژور را داشته باشند . این جزوه که حاوی شرط فورس ماژور برای درج در قراردادهای بین المللی است ، با همین هدف تنظیم و فراهم شده است تا اگر طرفین قراردادهای مذکور مایل باشند بتوانند با استفاده از آن در برابر حوادث فورس ماژور پیش بینی لازم را بنمایند و از این رهگذر انجام تجارت بین الملل تسهیل گردد.

شرط فورس ماژور اتاق بازرگانی بین المللی اصولاً برای درج در قراردادهای بین المللی تدوین و فراهم گردیده و سع ی شده است طوری طراحی شود که جامع و مانع باشد.