قیمت ارز در ایران و پیامدهای سوبسید دهی ارز

در یک ماه گذشته بازار ارز در ایران دچار آشفتگی بسیاری بود که دلایل ساده ای داشت. مهم ترین های آنها به شرح زیر بوده است:
  1. بالا رفتن ارزش طلا و نگرانی و پریشانی روانی صاحبان پول نقد از کاهش ارزش سرمایه های نقدیشان که آنها را روانه طلا و به صورت جایگزین ارزهای مطمئن تر مانند دلار و یورو می نماید
  2. کاهش بهره بانک ها در سال جدید
  3. عدم وجود بازار جایگزین برای بازار راکد مسکن

افزایش تقاضا برای ارز منجر به افزایش فزاینده قیمت ارز در بازار ایران شد. به گونه ای که هنگامیکه نرخ یورو در برابر دلار 1.49 بود قیمت یورو 1700 تومان و هنگامیکه این نرخ برابر به 1.4 رسید ارزش یورو به ریال همان بود و ارزش دلار افزایش پیدا کرده بود.
این مساله می تواند فقط نشانگر عدم اطمینان مردم به ارزش ریال باشد. دولت برای مقابله با این آشفتگی اقدام به برگرداندن  نرخ بهره (بخصوص برای سپرده های بلند مدت) نمود که به گونه ای عقب نشینی از سیاست دراز مدت کاهش نرخ بهره محسوب می گردد، و همچنین عرضه دولتی طلا و ارز در بازار صرافی ها و بانک ها.
بالا رفتن قیمت دلارمی تواند به گران شدن قیمت تمام شده کالاهای وارداتی و تورم در کشور منجر بشود و البته از طرف دیگر این افزایش در دراز مدت به صادرات کشور و توازن تجاری و پر شدن صندوق ذخیره کمک می نماید.
از طرفی هنگامیکه دولت تلاش در دخالت در بازار ارز می نماید و ارزش دلار را پایین نگاه می دارد،  به نوعی به دو گروه زیر سوبسید می دهد:
1. وارد کنندگان کالا
2. مسافران خارج از کشور
البته باور من این است که دولت به درستی به زودی برای ارز مسافرتی محدودیت های بیشتری اعمال می نماید.
ولی اگر فقط بخواهیم به وارد کنندگان کالا نگاهی بیاندازیم، امروز شما با انجام ثبت سفارش و پروفرما می توانید از بانک های ایرانی ارز به نرخ دولتی برای واردات دریافت نمایید. از تخلفات و واردات های قلابی بگذریم، حجم و میزان واردات ایران در سال تقریبا 55 میلیارد دلار است که با احتساب سوبسید حدودا 150 تومانی که دولت به هر دلار باید بدهد (نرخ دلار در بودجه سال 90 هر دلار 1050 تومان تعیین شده است) می شود سالیانه تقریبا 8 میلیارد دلار
این مبلغ حدود 10% کل بودجه ماست و می تواند نیمی از هزینه های دولتی طرح هدفمندی یارانه ها را تامین نماید.
هزینه فوق بابت چه داده می شود؟ بابت اینکه ما در ایران کالای چینی و ترک و کره ای را ارزانتر بخریم. یعنی به سود صادرکننده چینی و به ضرر تولید کننده ایرانی.
راه حل:
اعتراف می کنم راه حلی که به ذهن من میرسد بسیار دور از ذهن و جسورانه است. ولی این جسارت به عقیده من تا کنون فقط در دولت آقای احمدی نژاد دیده شده است (هر چند با بسیاری از برنامه ها و بی برنامگی های اقتصادی دولت ایشان مشکل داشته ام) و فکر می کنم این کار بزرگترین خدمت به آینده ایران است، هرچند کار سیاست مداران یافتن راهی به سوی آینده با حفظ ثبات حال حاضر است. به هر صورت، به عقیده من باید دولت به مرور ارزش ریال را به حال خود رها نموده و به صورت کاملا شناور در برابر ارزهای مطرح مانند دلار و یورو بگذارد. در عین حال و با شتاب بسیار باید به صنایع داخلی در جهت کسب توان جایگزینی واردات و حتی صادرات محصولات و خدمات کمک نماید.
کشاورزان و تولید کنندگان داخلی باید از سیاست های حمایتی بسیار قوی برخوردار شوند نه اینکه کالا و محصول ترک و چین و پاکستان تبدیل به بلای جانشان گردد.
چنین رویکردی در کوتاه مدت منجر به ریاضت و مشقت فراوان خواهد بود ولی در دراز مدت به شک شکوفایی و رشد اقتصادی کشور را به همراه خواهد داشت.
در صورت علاقه به مطالب قدیمی من در این ارتباط مراجعه ای بفرمایید:
ارتباط ارزش ریال و طلا و دلار
قیمت و ارزش واقعی دلار

Comments